مقالات

روشهای خاموش کردن آتش

خاموش کردن اتش

آتش سوزی، از جمله رخدادهایی است که به هر دلیل میتواند رخ دهد. لذا اینکه در برخورد با چنین رخدادی چگونه با آن رفتار نماییم بسیار مهم است. اموزش روشهای خاموش کردن آتش و شناختن تجهیزات اطفا حریق به خصوص کپسول های اتش نشانی، دلایل اتش سوزی میتواند در چنین شرایط حادی یاریگر ما یاشد.

آتش سوزی در مکان های مختلف و بسته به دلایل گوناگونی پیش می آید . یکی از مهم ترین دلایل آتش سوزی هم در محیط های صنعتی مانند کارخانه ها و هم در محیط های خانگی مانند زیر زمین و انباری ها نگهداری مایعات اشتعال زا مانند نفت، بنزین ، گازوئیل و … است . اگر در محیطی هستید که به هر دلیل مجبور به نگهداری از این مایعات هستید؛ باید مناسب ترین خاموش کننده برای مایعات قابل اشتعال را هم در نزدیکترین مکان ممکن به این مواد قرار دهید تا در صورت بروز حادثه در کوتاهترین زمان آتش را خاموش کنید. در ادامه بهترین نوع کپسول آتش نشانی که برای اینکار مناسب است را معرفی می کنیم.

مواد خاموش كننده آتش

یکی از روشهای خاموش کردن آتش استفاده از موادي است كه بعنوان خاموش كننده آتش به كار مي روند. این مواد در 4 دسته قرار مي گيرند . بدليل لزوم سرعت عمل و افزايش پوشش خاموش كننده ها ، مي توان از دو يا چند عنصر خاموش كننده بطور همزمان استفاده نمود . طبعا هر كدام از مواد ياد شده در اطفاء انواع حريقها داراي مزايا و معايبي مي باشند . اين گروه شامل گروههاي زير است :

الف – مواد سرد كننده آب ،CO2

ب_ مواد خفه كننده (كف -CO2– خاك – ماسه )

ج – مواد رقيق كننده هوا (N2–CO2)

د- مواد محدود كننده واكنش هاي زنجيره اي شيميايي ( هالن و پودر هاي مخصوص )

آب

 

آب برای خاموش نمودن آتش

استفاده از آب براي كنترل حريق يكي از ساده ترين و در عين حال موثر ترين روشهای خاموش کردن آتش است كه تمام افراد با آن آشنا مي باشند. همان اندازه كه استفاده از آب مي تواند در خاموش كردن آتش مفيد باشد به همان اندازه هم مي تواند در استفاده نابجا ايجاد مخاطره و گسترش حريق يا خسارات نمايد .

مزاياي آب

  • فراوان و ارزان است ، خصوصا كه براي اين منظور تصفيه كامل آن لازم نيست .
  • ويسكوزيته پايين و قابليت انتقال آسان داشته و در مجاري فلزي ، لاستيكي و برزنتي براحتي جاري مي شود .
  • داراي ظرفيت گرمايي ويژه بالايي بوده كه آن را بصورت يك سرد كننده مطلوب مطرح مي كند . ظرفيت گرمايي آب 5 برابر آلومينيوم و 10 برابر روي و مس مي باشد . مهمتر از آن اينكه گرماي نهان تبخير آب بسيار بالا بوده و گرماي زيادي هنگام تبخير جذب مي كند .
  • غير قابل تجزيه بر اثر حرارت است ، حتي در دماي بالا نيز تجزيه نمي شود . بطوري كه در 2000 درجه سانتيگراد تنها يك دهم مولكولهايش تجزيه مي شوند.
  • توان سرد كنندگي بالايي دارد بطوري كه در حجم مساوي ، 5/6 برابر سرد كننده تر ازCO2 است . هر ليتر آب مي تواند هنگام تبخير حدود 550 كيلو كالري گرما جذب نمايد و هر متر مكعب آب نيز براي افزايش دمايي به اندازه 10 درجه گرمايي حدود 10000 كيلو كالري گرما جذب مي كند.

معايب آب

  • سنگين وزن است لذا حمل ونقل آن در اطفاء متحرك مشكل است .
  • هادي الكتريسيته است ، در محل هايي كه جريان برق وجود دارد ، خطر برق گرفتگي را افزايش مي دهد .
  • آب داراي خطر تخريب است ، زماني كه آب تحت فشار پاشيده شود قدرت تخريب بالايي دارد كه گاهي كمتر از خود حريق نيست .
  • هنگام اطفاء حريق مواد و محصولات در اثر تركيب با آب دچار خسارت مي گردند . مانند داروها ، اثاثيه ، كارتنهاي بسته بندي ، رنگها و محصولات توليدي .
  • به خاطر افزايش حجم آب هنگام تبخير در هنگام پاشيدن به روي مايعات قابل اشتعال مثل نفت يا روغن باعث پرتاب شدن مايعات ، انفجار و پاشش آن شده و گسترش حريق را باعث مي شود .
  • بدليل كشش سطحي آب نفوذ آن به داخل تل مواد ( تل ذغال سنگ ، خاك اره و مانند آن ) محدود است .

 

ممکن است برایتان جالب باشد: آیا زدن ماسک پرستاری باعث تنگی نفس می شود؟

گاز CO2

 

کپسول آتش خاموش کن گاز کربنیک

دي اكسيد كربن گازي است غير قابل احتراق ، بي بو ، غير سمي و سنگين تر از هوا كه داراي چگالي5/1 بوده و هادي الكتريسيته نيست . این ویزگی ها سبب شده تا استفاده از گاز کربن دی اکسید به عنوان یکی از روشهای خاموش کردن آتش باشد. مكانيسم عمل آن هنگام حريق به سه صورت است : اول خفه كردن آتش با تشكيل يك لايه سنگين مقاوم در مقابل عبور هوا ، دوم رقيق كردن اكسيژن هوادر اطراف محوطه حريق و سوم سرد كردن آتش .

يكي از خصوصيات مهم گازCO2 اين است كه باعث خسارت به مواد موجود در محيط حريق نمي شود لذا در مواردي كه مواد با ارزش دچار حريق مي شوند مناسب تر از اب استCO2براي حريق هاي الكتريكي و الكترنيكي بسيار مناسب است زيرا بدليل عدم هدايت برق و عدم وجود مواد باقيمانده باعث اتصال يا خرابي در حساس نمي گردد .

كف آتش نشاني

 

فوم خاموش کننده آتش

كف بصورت محلول تهيه مي گردد . كف در هنگام پاشيده شدن توسط سر لوله كف ساز با هوا و آب مخلوط شده و حباب سازي مي گردد . كف در هنگام استفاده ، با گسترش فراواني كه دارد مي تواند روي حريق را پوشانده و مانع رسيدن اكسيژن و صعود گازهاي ناشي از حريق مي گردد . نكته مهم دراستفاده از كف ، توسعه خوب آن و پخش شدن روي سطح ماده احتراقي مخصوصا مايعات قابل اشتعال بدليل سبكي آن مي باشد .

پودرهاي خاموش كننده

 

پودر خاموش کننده آتش

استفاده از برخي از مواد شيميايي كه معمولا داراي بنيان كربنات ، سولفات يا فسفات مي باشند يكي از متداول ترین روشهای خاموش کردن آتش از طريق خفه كردن آن است . اين تركيبات براحتي براي اطفاء انواع حريق C،B،A بكار مي روند . به همين دليل در استفاده هاي عمومي معمولا اين تركيب خاموش كننده توصيه مي شود . به اين تركيبات پودر شيميايي گفته مي شود . پودر شيميايي اگر چه براي حريق دسته A كاربرد دارد ولي بدلايل اقتصادي توصيه نمي گردد مگر اينكه مواد در حال اشتعال پر بها باشند يا استفاده از آب ماهيت آنها را تغيير دهد .

پودر شيميايي روي حريق پاشيده شده و باعث پوشاندن آتش و جلو گيري از رسيدن اكسيژن مي گردد . پودر ها در حرارت بالاي 60 درجه سانتيگراد پايداري خوبي ندارند و امكان چسبندگي آنها در كپسول زياد مي گردد . قطر دانه هاي پودر بسته به نوع مواد و شركت سازنده حدود 75-10 ميكرون مي باشد . هرچه قطر ذرات ريزتر باشد پودر موثرتر است .پودر شيميايي تحت فشار ازت ياCO2در سطح قاعده حريق به صورت جارويي پاشيده شده و در صورتي كه افراد آموزش كافي ديده باشد براحتي آتش را خاموش مي نمايند .

پودر خشك

اين پودر براي خاموش كردن حريق فلزات قابل اشتعال مثل سديم ، پتاسيم ، منيزيم و مانند آن بكار مي رود .

ممکن است برایتان جالب باشد: انواع سیستم های اعلام حریق

تركيبات هالوژنه ( هالن )

مواد هالوژنه از مشتقات 4CHياC2H6 مي باشند كه بجاي يك يا چند عنصر هالوژنه (شاملI،Br،Cl،F) جايگزين شده است . هالن در هنگام اطفاء بدون بجاي گذاشتن اثرات تخريبي و باقيمانده بر روي مواد و دستگاه ها مي تواند بطور بسيار موثري ايفاي نقش نمايد. از همین روست که به عنوان یکی از روشهای خاموش کردن آتش استفاده می شود. مكانيسم اثر هالن تا حدودي مشابهCO2بوده و چون سنگين تر از هوا هستند مي توانند بسرعت روي حريق را پوشانده و مانع رسيدن اكسيژن گردند . بعلاوه پاشش اين مواد بر روي حريق مي تواند باعث رقيق شدن اكسيژن هوا در اطراف حريق شده و آن را مهار نمايد . اين مواد با نسبت افزايش حجم حدود برابر هنگام تغيير فاز از حالت مايع به بخار بيش از برابر افزايش حجم بيشتري نسبت به دي اكسيد كربن دارند . به همين دليل در وزن مساوي قدرت خاموش كنندگي آنها 3-2 برابرCO2مي باشد . هالن مي تواند در هنگام مجاورت با آتش از سرعت واكنش هاي زنجيره اي بكاهد و بصورت موثر تري آتش را مهار نمايد به همين دليل در شرايط يكسان براي خاموش كردن آتش ميزان مورد نياز هالن كمتر از يك چهارم ميزانCO2مورد نياز براي اطفاء است .

خاموش كننده هالن براي محدوده هاي كوچك ولي مهم تجهيزات يا مواد قابل اشتعال مانند ماشينهاي الكترونيكي و الكتريكي ، حريق هاي مواد جامد پر ارزش ، سايتهاي ديسپاچينگ ، مراكز مخابراتي و مانند آن كاربرد دارد.

روشهاي عمومي اطفاء حريق

اصولا اگر بتوان يكي از اضلاع هرم حريق ( حرارت ، اكسيژن ، مواد سوختني يا واكنش هاي زنجيره اي) را كنترل و محدود نموده يا قطع كرد ، حريق مهار مي شود. روشهاي عمومي بر اساس ماهيت حريق به اشكال زير مي‌باشد :

الف- سرد كردن

ب- خفه كردن

ج- سد كردن يا حذف ماده سوختني

د- كنترل واكنش هاي زنجيره اي

سرد كردن آتش

يكی از قدیمی ترین روشهای خاموش کردن آتش، سرد كردن است . اين عمل عمدتا با آب انجام مي گيرد . يكي ازخواص گاز دي اكسيد كربن نيز سرد كردن آتش مي باشد . ميزان و روش بكار گيري آب در اطفاء حريق اهميت دارد ، اين روش براي حريق هاي دستهAمناسب مي باشد .

خفه كردن آتش

خفه كردن، پوشاندن روي آتش با موادي است كه رسيدن اكسيژن به محوطه آتش گردد. اين روش اگرچه در همه حريق ها موثر نيست ولي روش مطلوبي براي اكثر حريق ها مي باشد . مورد استثناء موادي است كه در حين سوختن اكسيژن توليد مي كنند ، مانند : نيترات و زنجيره هاي آلي اكسيژن دار مثل پراكسيد هاي آليR-O-O-HياR-COOR

وR-NO3 همچنين موادي كه سرعت آتش گيري در آنها زياد است مانندديناميت ، سديم ، پتاسيم كه از اين قاعده مستثني هستند . موادي كه براي خفه كردن بكار مي روند بايستي سنگين تر از هوا بوده و يا حالت پوششي داشته باشند . خاك ، شن ، ماسه . پتوي خيس نيز اين كار را مي توانند انجام دهند.

حذف مواد سوختني

اين روش در ابتداي بروز حريق امكان پذير بوده و با قطع جريان، جابجا كردن مواد ، جدا كردن منابعي كه تاكنون حريق به آنها نرسيده، كشيدن ديوارهاي حائل و يا خاكريز و همچنين رقيق كردن ماده سوختني مايع را شامل مي گردد.

كنترل واكنش هاي زنجيره اي

براي كنترل واكنش هاي زنجيره اي استفاده از برخي تركيبات هالن مانند(CBrF3(1301)، CBrClF2 (1211)،C2F2Br2(2402)و جايگزينهاي آن و برخي تركيبات جامد مانند جوش شيرين (K2CO3) موثر مي باشد . اين عمل براي كنترل حريق مشكل تر و گرانتر از ساير روشهاست ولي مي تواند بصورت مكمل براي مواد پر ارزش بكار رود.

 

 

 

9 دیدگاه در “روشهای خاموش کردن آتش

  1. ExoRank.com گفت:

    Awesome post! Keep up the great work! 🙂

  2. Best SEO Services گفت:

    Awesome post! Keep up the great work! 🙂

    1. admin گفت:

      tnx a lot buddy

  3. AffiliateLabz گفت:

    Great content! Super high-quality! Keep it up! 🙂

    1. admin گفت:

      tnx to you friend

  4. erotik گفت:

    I really wanted to make a brief word to express gratitude to you for the amazing tips and tricks you are writing at this site. My time consuming internet look up has finally been compensated with good quality details to write about with my friends. I would admit that many of us site visitors actually are rather lucky to be in a wonderful website with many perfect professionals with useful principles. I feel truly privileged to have seen your entire webpages and look forward to plenty of more brilliant minutes reading here. Thank you again for a lot of things. Jacenta Micheal Jeremias

  5. rihanna گفت:

    I think you have observed some very interesting points , appreciate it for the post. Chryste Egon Muscolo

  6. بازتاب: M.Y.G

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *