آیا تا کنون با سیستم‌های اطفاء حریق در ساختمان‌ها آشنا بوده‌اید؟ آیا تا به حال به سوالی برخورده‌اید که این سیستم‌ها چگونه عمل می‌کنند یا دقیقاً چه نوع سیستم‌هایی هستند؟ از روش‌های دستی و سنتی استفاده می‌شد که در صورت وقوع آتش‌سوزی، از جمله استفاده از کپسول‌های آتش‌نشانی و یا آب، برای خاموش کردن آتش، استفاده می‌شدند. اما امروزه، روش‌های جدید و هوشمندانه‌تری برای اطفاء حریق در انواع ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یکی از این روش‌های جدید، سیستم‌های اطفاء حریق اتوماتیک هستند که جایگزین عالی برای روش‌های سنتی هستند. این سیستم‌ها، از جمله سیستم‌های اطفاء حریق گازی و آبی هستند، که باعث مهار و کنترل آتش‌سوزی می‌شوند و در انواع ساختمان‌ها از جمله مسکونی، تجاری، اداری و غیره کاربرد دارند.
امروزه روش های جدید اطفاء حریق در انواع ساختمان ها کارسازی می شود که بسیار هوشمندانه عمل می کنند. در حقیقت جایگزینی عالی برای روش های سنتی هستند که موسوم به روش های اطفاء حریق اتوماتیک می باشند. اطفاء حریق گازی و اطفاء حریق آبی از جمله روش های جدید و مورد استفاده هستند. تقریبا می شود گفت که در همه ساختمان های مسکونی، تجاری، اداری و … مورد استفاده قرار می گیرند. در این مطلب می خواهیم به مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی، مزایا و معایب هر کدام بپردازیم.
سیستم اطفاء حریق گازی
سیستم اطفاء حریق گازی، سیستمی است در تجهیزات ایمنی که در اسکلت ساختمانی تعبیه می شود و در موارد آتش سوزی به وسیله گاز های بی خطر به مهار حریق می پردازد. به طور کلی این سیستم به دو دسته تقسیم می شود.
این سیستم‌ها از گازهای بی‌خطری مانند دی‌اکسید کربن و گازهای پاک برای مهار حریق استفاده می‌کنند. گاز دی‌اکسید کربن با کم کردن اکسیژن موجود در محیط و جایگزینی آن با کربن دی‌اکسید، قدرت حریق را کاهش می‌دهد و آتش‌سوزی را مهار می‌کند. همچنین از گازهای بی‌خطری مانند گازهای نجیب، هالوکربنی و گاز نوک ۱۲۳۰ نیز استفاده می‌شود.
سیستم اطفاء حریق آبی
این سیستم با استفاده از آب و تجهیزات مربوطه، می‌تواند با حریق مقابله کند. این سیستم‌ها در انواع مختلف مانند اسپرینکلر لوله‌تر، اسپرینکلر لوله‌خشک، سیلابی و غیره طراحی شده‌اند و بسته به نوع ساختمان، استفاده می‌شوند. همچنین، باید توجه داشت که هر یک از این سیستم‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند که باید در نظر گرفته شوند.
انتخاب مناسب بین این دو سیستم بستگی به نوع ساختمان و شرایط محیطی دارد. سیستم اطفاء حریق آبی نیز در انواع و نمونه های مختلف طراحی شده است. از جمله انواع این سیستم های آبی به قرار ذیل می باشند:
- سیستم های اطفاء حریق آبی اسپرینکلر لوله تَر
- سیستم اطفاء حریق آبی اسپرینکلر لوله خشک
- سیستم اطفاء حریق سیلابی
- سیستم اطفاء حریق آبی اسپرینکلر پیش فعال
- سیستم اطفاء حریق آبی پاشش آب به همراه کف
- سیستم مه آب
بدیهی است که هر یک از سیستم‌های اطفاء حریق گازی و آبی، مزایای خود را دارند که بسته به شرایط خاص و نیازهای محیطی، انتخاب می‌شوند.
اجزای سیستم اطفاء حریق آبی
- مخزن نگهداری آب
- پمپ آتش نشانی و یا اسپرینکلر
- شیرهای کنترلی و لوله ها
کاربرد سیستم اطفاء حریق آبی
از سیستم اطفای حریق آبی در حریق کلاس A که مخصوص حریق ناشی از کاغذ، پارچه و زباله می باشد، در ساختمان های تجاری، مسکونی، انبار و غیره استفاده می شود. همچنین برای سرد کردن حریق کلاس های B و C می توان از سیستم اطفا حریق آبی استفاده کرد. تلاش می شود از سیستم اطفا حریق آبی در آتش سوزی ناشی از تجهیزات الکتریکی استفاده نشود، زیرا موجب برق گرفتگی می شود.
مزایای سیستم های خاموش کننده آتش گازی و آبی
در این قسمت می خواهیم با ذکر چند مزیت مهم به مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی بپردازیم. هر کدام از آن ها دارای یک سری مزیت هستند که در برخی از ساختمان ها از نظر کارایی سبب برتری بر دیگری می شوند.
مزایای سیستم اطفاء حریق گازی
- امکان مصرف باقیمانده مواد در کپسول پس از عملیات اطفاء حریق.
- انجام شارژ کپسول تنها زمانی که مواد درون آن به طور کامل تمام شده باشد.
- بی‌خطر بودن گازهای درون کپسول و عدم امکان ترکیب آنها با سایر گازها.
- ماندگاری کیفیت گاز موجود در کپسول و عدم از دست رفتن کیفیت آن در اثر گذشت زمان.
- انجام عمل اطفاء حریق با سرعت بالا.
- عدم باقیماندن پسماند در محیط پس از انجام عملیات اطفاء.
- کم بودن هزینه‌های خرید، نصب و تعمیر سیستم اطفاء حریق گازی.
- نداشتن آثار مخرب بر لایه ازون و محیط زیست.
مزایای سیستم اطفاء حریق آبی
- دسترسی و استفاده آسان و ارزان به آب، بدون نیاز به آب تصفیه برای راه‌اندازی.
- نقطه تحمل گرمایی آب بالاست که آب را به عنوان سرد‌کننده مناسب تر از سیستم اطفاء حریق گازی معرفی می‌کند.
- هزینه‌های کمتر برای تجهیزات و ادوات مورد نیاز.
- سادگی سیستم نسبت به سایر سیستم‌های اطفاء حریق.
این مزایا می‌تواند در انتخاب و استفاده از سیستم‌های اطفاء حریق موثر باشد، به ویژه زمانی که نیازمندی‌های خاصی مانند سرعت اطفاء، قیمت، و یا میزان آسیب‌پذیری محیط را در نظر گرفت.
معایب سیستم های اطفاء حریق گازی و آبی
معایب سیستم‌های اطفاء حریق گازی و آبی را می‌توان به شرح زیر بیان کرد:
معایب سیستم اطفاء حریق گازی
- افزایش فشار در مکان‌ها و محیط‌های بسته.
- ایجاد میعان و سرد شدن هوا در برخی از محیط‌ها.
- چگالی بالای گاز کربن دی‌اکسید در سیستم گازی، که در صورت انتشار در محیط نیازمند ایزوله‌سازی فوری محیط می‌شود.
- تخلیه گاز کربن دی‌اکسید باعث کاهش اکسیژن محیط می‌شود که ممکن است تنفس و دید افراد را کاهش دهد.
معایب سیستم اطفاء حریق آبی
- وزن زیاد آب که منتقل کردن آن برای عملیات اطفاء را دشوار می‌کند.
- خطرات جدی به دلیل تخلیه آب و عدم قطع برق، زمانی که آب رسانا باقی می‌ماند.
- فشار بالای آب در سیستم آبی ممکن است باعث خرابی قسمت‌های مختلف ساختمان شود.
- استفاده از سیستم آبی در برخی مکان‌ها مناسب نیست؛ به عنوان مثال، تخلیه آب در موزه‌ها و کتابخانه‌ها می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.
این معایب باید در نظر گرفته شوند و در انتخاب سیستم‌های اطفاء حریق، شرایط و نیازهای خاص هر ساختمان را در نظر گرفت.
سخن پایانی
این مقاله از جهان ایمن به طور کلی به بررسی و مقایسه سیستم‌های اطفاء حریق گازی و آبی پرداخته است، با اشاره به امکانات و مزایا و معایب هرکدام. این تحلیل به خواننده کمک می‌کند تا در انتخاب سیستم اطفاء حریق مناسب برای ساختمان خود، با ارزیابی دقیق و توجه به اصول ساختمانی، تصمیم بهتری بگیرد.
گاهی ممکن است کفته شود که استفاده از هر دو سیستم گازی و آبی در مکان‌های مختلف استفاده شود اما انتخاب باید بر اساس استانداردها، ضوابط ساختمانی و توصیه‌های مهندسان و کارشناسان انجام شود. این انتخاب اهمیت بسیاری دارد زیرا استفاده نادرست می‌تواند منجر به مشکلات و خطرات جدی برای ساختمان و افراد ساکن در آن شود. از این رو، تصمیم‌گیری باید با دقت و با توجه به شرایط و نیازهای خاص هر مکان انجام شود تا مخاطرات به حداقل رسانده شود و امنیت افراد تضمین شود.